یک پست با سه قسمت کاملاً مرتبط با هم:
۱
چندی پیش در فیس‌بوک، فردی از علیرضا روشن درخواست دیداری حضوری کرد تا به سوالات او پاسخ دهد.
علیرضا روشن پاسخ قابل تاملی داد: "سائل به دنبال پاسخ می‌رود، نه پاسخ‌دهنده"!
۲
امیدوارم اولین سخنرانی معرفی شده در قسمت TED را دیده باشید.
در این سخنرانی Simon Sinek در مورد الهام‌بخش بودن از طریق "سوال پرسیدن از خود" صحبت می‌کند. او با معرفی دایره‌ی طلایی، سه سطح از نحوه‌ی سوال پرسیدن را مشخص می‌کند:
- سطح اول: سوالاتی که با چه‌چیز/چه‌کاری (What) شروع می‌شوند؛ من چه‌چیزی/چه‌کاری انجام می‌دهم؟
- سطح دوم: سوالاتی که با چه‌گونه (How) شروع می‌شوند؛ من چه‌گونه کارم را انجام می‌دهم؟
- سطح سوم: سوالاتی که با چرا (Why) شروع می‌شوند؛ من چرا این کار را انجام می‌دهم؟
در سطح سوم سوالات، Simon تاکید می‌کند که منظور از این‌که "چرا فلان کار را انجام می‌دهم؟" بیانِ سود و مزایایِ مادی حاصل از انجام آن کار نیست! به نظر میرسد پاسخ این سوال را باید در خودمان جست‌وجو کنیم: "چون این کار با روحیات من مناسب است و به آن علاقه دارم (اگرچه سود و مزایای مادی اندکی برایم دارد). همچنین کار دیگری را نمی‌شناسم که تا این اندازه برایم مناسب باشد."
همان‌طور که شکل فوق گویاست، سوالات سطح سوم در لایه‌ی درونی‌تری نسبت به دو سطح دیگر قرار گرفته‌اند. به نظر Simon، سطح سوم سوالات الهامبخشترند و پاسخ دادن به این‌گونه سوالات نقش موثرتری در موفقیت ما دارند. با کمی دقت می‌توان گفت الهام‌بخش‌تر بودن سوالات سطح 3 چندان دور از ذهن نیست؛ چرا که برای پاسخ دادن به سوالات سطح 3، به شناخت بیش‌تری (از خود و ...) نسبت به سوالات سطح 2 و سطح 1، نیاز داریم (امتحان کنید):
او همچنین به تحقیقات زیست‌شناسی که صحت گفته‌های او را تایید می‌کنند، اشاره دارد.
۳
می‌توان سطح‌بندی سوالات را در عنوان کتاب‌ها نیز مشاهده کرد. عنوان بسیاری از کتاب‌ها به یکی از سه سطح سوال فوق مربوط می‌شود.
دسته‌ای از کتاب‌هایی که در مورد What و How نوشته شده‌اند، مناسب افرادی است که شناخت کافی از خود ندارند، اما برای بدست آوردن این شناخت تلاش می‌کنند (البته کتاب‌های بازاری بسیاری را دیده‌ایم که با کلمه‌ی "چگونه" شروع می‌شوند!).
دسته‌ای دیگر از کتاب‌ها، حول محور Why نوشته می‌شوند که مطالعه‌ی این‌گونه کتاب‌ها به انرژی و زمان بیش‌تری نیاز دارد.
در آذرماه 93، خانه‌ی توانگری طوبی درباره‌ی این سخنرانی مطلبی را تحت عنوان با "چرا" شروع کن ، به کوشش "سید ساجد متولیان" در سایت خود قرار داده است.